Sunday, 27 August 2023

Opowieści

Wędrowałem przez wysokie, porośnięte tropikalnym lasem zbocza by wyjść na kamienisty, księżycowy niemal płaskowyż. Szlak wił się pomiędzy głazami. Potem zaczął zchodzić w dół, w stronę morza. Ta wędrówka trwała kilka dni, potem doszedłem do portu z którego wróciłem promem do ...  No właśnie dokąd? Pamiętam dokładnie tą piękną wyprawę, ale nie pamiętam co robiłem potem.
 
Próbowałem na różne sposoby dostosować tą wędrówkę do kalendarium moich podróży. Byłem przecież kilka razy w Indiach, w Azji południowo-wschodniej. Szukałem tej wyprawy na mapie. Nic mi jednak nie pasuje! Po długich rozważaniach doszedłem do wniosku że moje żywe wspomnienie tej wyprawy jest... fantazją!
 
Nie jest to jedyne kwazi-wspomnienie które męczy mnie od lat. Czasami budzę się ze snu o mieszkaniu o kamiennych ścianach. We śnie jest to moje mieszkanie, w którym kiedyś mieszkałem a które teraz jest komuś podnajęte. Budzę się i muszę sobie niemalże głośno powiedzieć że to był sen, że nigdy w takim mieszkaniu nie byłem i nie mam pojęcia gdzie ono jest. Skąd bierze się ono w moich snach? Czy to fantazja? A może wspomnienia z innego wcielenia?

Przywykliśmy do kilku miar umysłu, jak inteligencja, kreatywność czy szybkość uczenia się. Rzadziej mówi się o podatności na sugestie, która wydaje się dość trudna do skwantyfikowania i raczej niezależna od pozostałych miar. Podatność na sugestie to wiara w historie, w coś zasłyszanego a nie doświadczonego osobiście. Ta wiara jesto podstawą sukcesu homo sapiens, podstawą tworzenia się większych niż kilkunastoosobowe grup. Religie, istnienie krajów, narodów, pieniądza - to wszystko, jak słusznie zauważa na przykład słynny ostatnio Yuval Harari - nie byłoby możliwe bez wiary w opowieści. Zastanawiam się ostatnio jak nasza zdolność do wiary w opowieści ma się do zdolności myślenia abstrakcyjnego, ale jeszcze nie doszedłem do przekonujących wniosków. Jednakże pewne jest że każdy kij ma dwa końce i to, co jest naszą siłą, jest też naszą słabością.
 
Ekstremalną demonstracją podatności na sugestie jest oczywiście hipnoza, ale propaganda, kampania reklamowa czy algorytmy youtuba nie odstają od nie zbytnio, zwłaszcza w czasach takich jak teraz, kiedy żyjemy bardziej w świecie wirtualnym, a więc wyimaginowanym (za nas) niż w rzeczywistości. Ten świat internetu, youtuba, to my sami eksplorujący do granic pewną skłonność czy raczej logiczną cechę naszych umysłów: podatność na sugestię.

I dlatego odnoszę się z rezerwą do ludzi twierdzących z całą pewnością i przekonaniem że widzieli anioła siedzącego pod drzewem, zeznającymi przed amerykańskim Kongresem że widzieli UFO albo że w wyniku masażu policzków udało im się dotknąć palcami stóp, choć od kiedy pamiętają byli na to zbyt mało elastyczni. 

Kolejne wspomnienie jest realne, na prawdę miało miejsce, w Wat Khao Tam na wyspie Ko Phangan. Na wzgórzu panował idealny bezruch. Po tygodniu ćwiczenia odpłynęły wszystkie myśli. Zostały tylko dźwięki z dżungli, bezruch, spokój. 


Wednesday, 23 August 2023

23 sierpnia 2023

Dzień upalny. Hinduska sonda wylądowała na księżycu i niektórzy zasugerowali że wyścig kosmiczny nie jest już pomiędzy USA i Rosją (której kolejna sonda rozbiła się kilka dni temu) a pomiędzy Chinami i Indiami. To uproszczenie. Owszem Rosja Putinowska zdecydowanie wypada z wyścigu i wchodzi w kolejny, ponury okres swojej historii, naznaczony tym, że ich rakiety, tego dnia, posłużyły nie tylko do zabijania cywilów na Ukrainie ale i nieszczęsnego Prigożyna razem z 9-cioma innymi osobami. 
Cywilizacja turańska według Feliksa Konecznego (opisana 100 lat temu!) to cywilizacja w której prawo pochodzi od cara a sam car przed nikim nie odpowiada. Racja jest definiowana przez siłę. Aby pokazywać że się ma rację, trzeba tą siłę wciąż demonstrować. Zwykłe pokazy to za mało, bo od czasu do czasu trzeba powiedzieć 'sprawdzam' i wywołać wojnę. Patrząc na brutalność tego, co dzieje się w Rosji, i owszem należy się jej obawiać. 
USA w tym obrazku to szczególny rodzaj cywilizacji. Mimo pewnego kultu przemocy (sprawa dostępu do broni) nie jest to cywilizacja turańska, bo jednak posiada efektywny i respektowany system prawny. Nie jest cywilizacją łacińską, bo galopujący kapitalizm posyła miliony amerykanów w nędzę i bezdomność. Jest pełna przeciwieństw, jest ogromnie otwarta na zmiany. Generuje wiele problemów świata a jednocześnie stanowi podparcie cywilizacji łacińskiej chroniące ją przed upadkiem i przed innymi, agresywnymi cywilizacjami. 



Tuesday, 22 August 2023

Badenfahrt

Raz na pięć lat, spokojne, zabytkowe i urocze Baden zamienia się w jedną, wielką, 10-cio-dniową imprezę. Jest muzyka, są najróżniejszego rodzaju fantazyjne budowle, jest masa jedzenia z różnych stron świata (no bo to ponoć jest festiwal folkowy). I ludzie. Baden ma około 20 tysięcy mieszkańców, ale na słynny festiwal przyjeżdża 50-70 razy tyle. Masy ludzkie blokują średniowieczne uliczki, wipijają tysiące litrów piwa, zjadają tony jedzenia, przechadzają się pomiędzy nakładającymi się wydarzeniami muzycznymi które czasami składają się w przedziwną kakofonię gdzie niczego nie można właściwie usłyszeć, ale przecież nie o to chodzi. Chodzi o eksplozję kreatywności, twórczości, o nadmiar tego wszystkiego czym cieszy sie homo sapiens.

Możnaby jeszcze dużo pisać o tym jak wspaniała jest szwajcarska organizacja, jak dużo służb mundurowych pilnuje porządku, jak bardzo taki festiwal jest odreagowaniem codziennego szarego szwjacarskiego życia, ale to wszystko już zostało napisane. A poza tym jest najgorętszy chyba tydzień tego lata, nie jest jasne jak ktokolwiek daje radę pracować a wieczorami okoliczne rzeki pełne są kąpiących się ludzi. I my z Andrzejem też wskoczyliśmy do wody.